Zwart durven gebruiken
Mysterie, contrast en karakter
Zwart: breng expressie en kracht in jouw kunst
Een kleur die eeuwenlang werd verguisd én bewonderd… Wat kan zwart betekenen in jouw creatieve werk?
Inhoud
Zwart als basis voor kleurmenging
Zwart hoeft geen doodlopend einde te zijn in je schilderij, het kan juist een subtiele versterker zijn.
Meng bijvoorbeeld zwart met transparante kleuren om rijke, diepe schaduwen te creëren. Of maak zelf een 'levend' zwart door ultramarijn met gebrande omber te mengen. Dit geeft meer nuance dan een kant-en-klare tube zwart.
Voorbeeld: Veel landschapschilders mengen zwart met geel om interessante groentinten te maken. Dit werkt vooral goed bij herfstlandschappen met een warme gloed.
Mag je zwarte verf gebruiken? En hoe maak je kleuren donkerder? Schilderles acrylverf voor beginners - Tekenen en Schilderen met Toon Nagtegaal - video Nederlands gesproken - 23:48 min.
Hoe meng ik zwart, kleuren mengen, mixen black, met welke kleuren kan ik zwart mengen met acrylverf - Lida Meines schilderen en tekenen voor beginners - video Nederlands gesproken - 2:35 min.
Zwart in niet-Westerse kunsttradities
In Japanse sumi-e schilderkunst staat zwart voor eenvoud, vergankelijkheid en de kracht van leegte. In de Afrikaanse textielkunst wordt zwart vaak uit natuurlijke pigmenten gehaald en gebruikt in patronen met indigo. In Aboriginal art verbindt zwart de mens met de aarde en de droomtijd.
Ten African fabrics you should know | Eris Atelier - The Eris Foundation - video Engels gesproken - 22:39 min.
Elenore Binge teaches us the symbols in her artwork Journey: the heart of Reconciliation at ARTC. - Australian Rail Track Corporation - video Engels gesproken - 22:39 min.
How Indigenous elders create authentic Aboriginal art | 60 Minutes Australia - video Engels gesproken - 22:39 min.
Inspiratie: Bestudeer de penseelvoering in sumi-e en probeer het zelf met oostindische inkt en bamboepenseel.
Introduction to Sumi-e Painting: 5 Basic Ink Techniques - Tutorial by Koshu | Domestika English - video Engels gesproken - 7:11 min.
Sumi-E: Japanese Ink Painting with Aki Kato - Arts Center of Coastal Carolina - video Engels gesproken - 22:39 min.
How to grind your ink stick. For how long? Calligraphy Shodo Sumie Suibokuga 書道 墨絵 水墨画
Junko Azukawa - video Engels gesproken - 6:09 min.
Psychologie van zwart in compositie
Zwart roept emoties op: het kan zowel dramatisch als mysterieus aanvoelen. In portretten geeft een zwart vlak soms een gevoel van eenzaamheid of diepte.
Oefening: Maak twee tekeningen van hetzelfde onderwerp: één mét zwart en één zonder. Wat verandert er in de sfeer?
Color Psychology: The Meaning of Black - sam choo - video 1:27 min.
What does the black color symbolize to different cultures and people? - Fancied Facts - video 2:34 min.
Zwart in modern en experimenteel werk
In street art geeft zwarte spuitverf direct contrast en kracht. In collages kun je zwart papier gebruiken om vormen te accentueren. In digitale kunst werken zwarte lagen als basis voor realistische schaduwen of silhouetten.
Street Art - Behind the News - video Engels gesproken - 3:49 min.
Banksy gebruikt zwart om sociale statements extra scherp te maken.
Wie is Banksy? | UITGEZOCHT #57 - NOS Jeugdjournaal - video Nederlands gesproken - 3:49 min.
Banksy's Street Art - noobqoou - video 6:17 min.
De digitale kunstenaar Beeple speelt met zwart voor futuristische spanning.
#360video of Beeple’s ‘HUMAN ONE’ - @Christies - short video
NFT | Beeple | $69 Million Art Gallery | All Beeple Art - Dan The Man - video 10:42 min.
Zwart en textuur
Zwart kan tastbaar worden. Experimenteer met krassen in houtskool, transparante inktwassingen of dikke lagen zwarte acrylverf.
DIY-tip: Maak je eigen zwarte verf met verbrand hout of koffiedik, een boeiende oefening in textuur en kleurbeleving.
Zwart als achtergrond: omgekeerd denken
Wat als je niet begint met wit papier, maar met zwart? Dit dwingt je om licht toe te voegen in plaats van schaduw. Pastelkrijt, witte inkt of metallic markers komen prachtig uit op zwart papier.
Laagdrempelig project: Schets een maanlandschap in wit pastel op zwart karton of papier.
Zwart in abstractie en minimalisme
Soms zegt één zwarte lijn alles. Denk aan Zen-inktstreken of de minimalistische doeken van Ad Reinhardt. In abstract werk draagt zwart vaak de emotionele lading.
How to paint like Ad Reinhardt – with Corey D'Augustine | IN THE STUDIO - The Museum of Modern Art - video Engels gesproken - 4:58 min.
Ad Reinhardt, Abstracte schilderkunst - Smarthistory - video Engels gesproken - 4:34 min.
Oefening: Schets abstracte vormen met alleen zwart. Kun je gevoel overbrengen zonder kleur?
Oefening in zwart, wit en grijs. Licht en donker les 01. Schilderen met acrylverf voor beginners. - Tekenen en Schilderen met Toon Nagtegaal - video Nederlands gesproken 34:49 min.
MINIMALIST Landscape | Modern Black and White Scandinavian Style Acrylic Painting - The Danish Painter - video Engels gesproken 9:35 min.
Easy abstract Painting / Creating Cool Textures / Daily Art Therapy - Daily Art Therapy - video 1:53 min.
Mythes over zwart doorbreken
Zwart is niet per se somber. Kijk naar humoristische karikaturen of strippagina’s, zwart geeft net het theatrale randje dat je werk laat spreken.
Voorbeeld: De strips van Saul Steinberg gebruiken zwart op een speelse en slimme manier om spanning én humor te creëren.
Exhibition Insights | Saul Steinberg: A Writer Who Draws - Norton Museum of Art - video Engels gesproken 5:03 min.
Saul Steinberg, maître des illusions - Culture Prime - France tv culture - video Frans gesproken 5:41 min.
Zwart en lichtval: van Rembrandt tot nu
Rembrandt gebruikte zwart om clair-obscur (licht-donker contrast) te creëren. Dit principe leeft voort in low-key fotografie én hedendaagse portrettekeningen.
Rembrandt: De duisternis onder ogen zien - HENI Talks - video Engels gesproken 10:47 min.
Rembrandt, du clair vers l'obscur (extrait) - Let's Pix - video Frans gesproken 1:49 min.
CHIAROSCURO: The Lost Art of Light & Shadow (Classical Method Revealed) - ARTbase - video Engels gesproken 8:18 min.
Stappenplan: Teken een gezicht in zwart houtskool en gum er highlights uit. Het resultaat is dramatisch én leerzaam.
Quick Tip 380 - Classic Chiaroscuro Techniques - In the Studio Art Instruction - video Engels gesproken 26:44 min.
Zwart als persoonlijk statement
Amateurkunstenaars gebruiken zwart soms om emoties te verwerken. In kunsttherapie staat zwart voor kracht, rouw of controle. Wat zegt zwart voor jou?
Mini-interview-idee: Vraag jezelf of andere kunstenaars waarom zij zwart wel of niet gebruiken in hun werk.
Soorten zwarte verf en hoe je ze gebruikt
Er zijn veel zwarte pigmenten met elk hun eigen karakter:
Ivory Black: fluweelachtig, goed voor landschappen, droogt langzaam.
Lamp Black: licht koele toon, historisch en zacht.
Mars Black: sneldrogend, krachtig, geschikt voor onderschilderingen.
Tip: Test je eigen verf op mengkracht, transparantie en ondertoon. Elk merk verschilt.
Black Acrylic Paints Compared - Chris Breier - video Engels gesproken - 5:15 min.
History of the Color Black - The Culture Sphere - video Engels gesproken - 2:31 min.
Wanneer je zwart beter wel of niet gebruikt
Gebruik zwart wel:
Voor zwart-wit studies.
Om diepte of spanning toe te voegen.
Als accentkleur in een felle compositie.
Om waardecontrast te onderzoeken.
Gebruik zwart liever niet:
Als je nog niet vertrouwd bent met kleur.
Voor schaduwen zonder nuance.
In overmaat: zwart kan je werk 'dooddrukken'.
Let op: Zwart is krachtig. Een beetje kan veel zeggen.
Why I use the colour black in my paintings (and why you should too!) - Create Paintings You Love with Mike Svob - video Engels gesproken - 2:10 min.
No Black Paint on My Palette - A Better Way to Darken - Arting with Randall - video Engels gesproken - 8:33 min.
Don't Use Black in Watercolor Painting! - Liron Yanconsky - video Engels gesproken - 8:33 min.
Conclusie: zwart bewust leren inzetten
Als beginnende schilder kun je zwart in het begin beter even vermijden om je kleuren goed te leren kennen. Maar zodra je grip hebt op kleurmenging, kan zwart een onmisbare speler worden. Leer het kennen, test je materialen, en gebruik zwart met overtuiging. Niet als vlucht, maar als keuze.
***
Lees ook
Kleuren Optisch Mengen
Een Verrassende Wereld van Licht en Kleur
Verken in deze blog
Alles over Kleur
Op deze pagina vind je artikelen die je leren kleuren te begrijpen, te combineren en creatief toe te passen. Van kleurentheorie tot verrassende combinaties en tips om je palet uit te breiden – hier vind je alles om je kunst naar een hoger niveau te tillen.
