Als je dromen kon schilderen…

Geschreven door Trui Gysseling

‘Man met hond’ - acryl op plaatje - 30 × 30 cm.

Zo gebruik je je dromen als creatieve brandstof

Laat je creatieve geest reizen in de wereld van je dromen – en ontdek hoe je die magie kunt omzetten in kunst.

Inhoud

Waarom dromen zo’n krachtige inspiratiebron zijn

In dromen vervagen de grenzen van de realiteit. Alles is mogelijk: tijd en ruimte vervormen, logica verdwijnt, emoties voelen intenser.

Die vrijheid maakt dromen tot een eindeloze bron van inspiratie. Je droomgeest creëert beelden en verhalen die je in wakkere toestand misschien nooit zou verzinnen, en precies dat maakt ze zo waardevol voor jouw kunst.

  • Why We Dream - Science Documentary - Fire of Learning - video Engels gesproken - 1.05:43 min.

Inhoud

Hoe je jouw dromen leert onthouden en vastleggen

Droombeelden zijn vluchtig. Maar je kunt ze leren vangen.

Tips om je dromen vast te leggen:

  • Leg een schetsboek of notitieboekje naast je bed.

  • Noteer of teken zodra je wakker wordt, voor je iets anders doet.

  • Gebruik kernwoorden, kleuren of vormen, details zijn minder belangrijk dan de sfeer.

  • Spreek desnoods een memo in als schrijven te veel moeite kost.

Creatieve oefening: Teken 3 snelle vignetten van je laatste droom: de locatie, een opvallend object, en de emotie die je voelde. Laat perfectie los, het gaat om indrukken, niet om precisie.

Inhoud

Symboliek in dromen: jouw visuele taal

Veel dromen bevatten terugkerende symbolen: water, spiegels, vliegen, doolhoven, deuren... Vaak zijn het metaforen voor iets uit je leven. In kunst kun je die gebruiken als krachtige visuele motieven.

Voorbeeld: Droom je vaak van verdwalen in gangen of trappenhuizen? Dat zou je kunnen schilderen als een innerlijke zoektocht. Denk aan een abstract labyrint met onverwachte kleuren of vormen.

Zelf doen: Maak een lijstje van symbolen die vaak terugkomen in je dromen. Zoek niet naar de ‘juiste’ betekenis, maar wat ze voor jou persoonlijk aanvoelen. Werk ze daarna uit in kleine schilderijtjes of collages.

Frida Kahlo verwerkte haar innerlijke wereld, inclusief nachtmerries en emoties, in krachtige, symbolische zelfportretten.

Inhoud

Kunstenaars die droombeelden gebruikten

Je staat in goed gezelschap als je droomt én schildert.

Salvador Dalí gebruikte zijn zogenaamde “paranoïsch-kritische methode” om droomachtige, absurde beelden te creëren vol smeltende klokken en zwevende objecten.

Odilon Redon liet zich inspireren door zijn verbeelding en dromen, vaak met zwevende wezens, bloemen en mysterieuze gezichten.

Peter Birkhäuser schilderde rechtstreeks vanuit zijn onbewuste en dromen.

Tip: Laat je inspireren, maar niet beperken. Jouw droomwereld is uniek, je hoeft geen Dalí te zijn om iets wonderlijks te maken.

Inhoud

Droomachtige technieken en stijlen

Wil je de sfeer van je droom oproepen in je werk? Probeer dan deze stijlen en technieken:

  • Vervaging: Gebruik doek of water om randen te verzachten (zoals sfumato in de schilderkunst).

  • Surrealisme: Combineer onverwachte elementen (een boom met ogen, een gezicht in een landschap).

  • Ongewone kleurenpaletten: Gebruik pastel, monochroom of tegenstrijdige kleuren om vervreemding te creëren.

Techniek om te proberen: Decalcomanie (verf tussen twee oppervlakken wrijven en openen) levert willekeurige patronen op die perfect zijn voor dromerige achtergronden.

Inhoud

Abstractie: schilderen wat je voelde

Soms is een droom zo ongrijpbaar dat beelden tekortschieten. Dan kan abstractie helpen. In plaats van een boom of een trap te schilderen, beeld je de energie, kleuren of emoties uit.

Voorbeeld: Voelde je verwarring? Werk met kruisende lijnen en een mistig palet. Ervaar je vrijheid? Grote, open vlakken met heldere kleuren kunnen dat gevoel versterken.

Inhoud

‘Lucht’ - acryl op plaat - 40 × 40 cm.

Lucide dromen en meditatie als creatieve tools

Sommige kunstenaars oefenen zich in lucide dromen, het bewust zijn dat je droomt, terwijl je droomt. Je kunt dan zelfs kiezen wat je droomt. Ook meditatie helpt om de dromende geest wakker te houden en beelden uit je onderbewuste naar boven te halen.

Probeer dit: Voor het slapengaan: visualiseer een plek die je wil dromen (bv. een drijvend eiland of lichtgevende grot). Houd pen en papier klaar voor de ochtend.

Inhoud

Werk in reeksen: een droomwereld in ontwikkeling

Dromen komen vaak terug in thema’s. Misschien droom je herhaaldelijk van verlaten steden, of van water dat stijgt.

Waarom een reeks maken?

  • Je verdiept je thema.

  • Je ontdekt verbanden in je eigen onderbewustzijn.

  • Het geeft structuur aan je creatieve proces.

Maak een serie van 3 tot 5 kleine werken rond één droom of terugkerend beeld. Gebruik verschillende technieken of materialen, maar houd het thema vast.

Inhoud

Van droom naar doek: een schilderij in 7 stappen

Voorbeeld: een droom over een ‘zwevend bos’ Hier een praktische uitwerking om jouw droom om te zetten in een schilderij, stap voor stap.

Stap 1: Droom vastleggen Direct na het wakker worden schrijf ik op: “mistig, lichtgevende wortels, zwevende stenen”.

Stap 2: Mini-schetsjes Vijf snelle thumbnails, elk met een ander aspect van de droom.

Stap 3: Materiaalkeuze Acrylverf + structuurpasta + tule voor textuur. Alternatief: zand in gesso of digitale brushes.

Stap 4: Basislagen Een transparante blauwe wassing + houtskoolcontouren die deels vervagen.

Stap 5: Licht & textuur Zwevende stenen krijgen reliëf en metaalverf. Wortels gloeien dankzij transparante glaceringen.

Stap 6: Magie toevoegen Een rood vogeltje (niet in de droom!) als visueel ankerpunt.

Stap 7: Reflectie Kijk: roept het werk dezelfde sfeer op als je droom? Voeg kleurfilters of glazuren toe om emoties te versterken.

Inhoud

10-daags experiment: Van droom tot kunstwerk

Doel: Je dromen leren waarnemen, begrijpen en omzetten in een krachtig kunstwerk (of reeks) dat uitdrukking geeft aan jouw droomwereld.

Wat heb je nodig?

  • Een schetsboek of notitieboekje

  • Teken- en/of schildermateriaal naar keuze

  • (Optioneel) collage- of mixed media-materiaal

  • Een vaste plek om te werken en/of dromen te noteren

Dag 1: Je droomtoolkit klaarzetten

Leg een schetsboek, pen en eventueel kleurenpotloden naast je bed. Noteer kort:

  • Wat wil je ontdekken in dit experiment?

  • Wat zijn je verwachtingen of twijfels?
    Zet een intentie: “Ik wil me mijn dromen herinneren en er iets moois uit creëren.”

Dag 2: Droom noteren & eerste schets

Noteer bij het wakker worden je droom (of flarden) zo volledig mogelijk. Schets erna 1 beeld of gevoel uit de droom in je boekje, zonder nadenken. Focus op vorm, niet op perfectie.

Dag 3: Symbolen analyseren

Kijk naar je droomnotitie. Welke elementen springen eruit (vb. dieren, landschappen, emoties)? Kies er 2 uit en schrijf wat ze voor jou betekenen.
Maak een kleine collage of tekening rond één symbool.

Dag 4: Speel met sfeer en kleur

Maak een kleurenkaart of palet dat past bij de emotie(s) uit je droom. Gebruik acryl, aquarel, kleurpotloden of digitaal. Experimenteer ook met onscherpte, lagen of transparantie.

Dag 5: Herhaal en verbind

Noteer je nieuwe droom (of reflectie). Wat keert terug? Zijn er thema’s of beelden die blijven hangen? Maak een nieuwe schets waarin je het motief van gisteren combineert met iets nieuws.

Dag 6: Werk met abstractie

Kies een droomfragment en beeld het uit zonder herkenbare vormen. Gebruik kleuren, lijnen en textuur om enkel de sfeer of energie te vangen. Laat controle los.

Dag 7: Lucide inspiratie

Voor het slapengaan: visualiseer een beeld dat je graag zou dromen. Herhaal het in gedachten (bijv. een zwevende trap, een gouden boom, een spiegelmeer). Noteer ’s ochtends wat je hebt onthouden en maak een snelle schets.

Dag 8: Start je droomwerk

Kies 1 of meerdere droombeelden die je de afgelopen dagen hebt onderzocht. Begin aan een groter werk (schilderij, tekening of collage) waarin je minstens 3 elementen uit je dromen samenbrengt.

Dag 9: Magie en contrast

Voeg onverwachte elementen toe aan je werk:

  • iets dat niet in je droom voorkwam

  • een sterk contrast in kleur of schaal

  • een mysterieus detail (zoals een gesloten deur, een half gezicht, een zwevende vorm)

Reflecteer: voegt dit iets toe aan je gevoel of verhaal?

Dag 10: Afronding en reflectie

Maak je werk af, of laat het bewust onaf. Geef het een titel die voelt als een sleutel tot de droom.
Noteer:

  • Wat heb je over je dromen geleerd?

  • Wat heb je over je kunst(aanpak) geleerd?

  • Wat verraste je?

Maak tot slot een foto of scan van je werk en geef jezelf een compliment. Je hebt een brug gebouwd tussen je binnenwereld en je creatieve expressie.

Inhoud

Tot slot: geef je droombeelden de ruimte

Laat je niet beperken door wat “logisch” is. Je dromen zijn een rijke schatkist van symboliek, sfeer en verhaal. Gebruik ze. Speel ermee. Geef ze vorm en ontdek wat ze jou willen vertellen.

Wat zou jij schilderen als je onderbewuste het penseel vasthoudt?

***

Lees ook

Verken in deze blog

Trui Gysseling
Volgende

Zwart durven gebruiken