Van vork tot spons

Geschreven door Trui Gysseling

Creatieve texturen maken met gewone voorwerpen

Laat je verrassen door de kracht van zelfgemaakte texturen en til je werk naar een nieuw niveau van expressie.

Inhoud

Wat zijn zelfgemaakte texturen?

Textuur is de voelbare of visuele structuur van een oppervlak.

In de schilderkunst kun je met textuur je werk meer diepte, karakter en emotie geven.

Zelfgemaakte texturen geven je de vrijheid om unieke structuren te creëren met materialen die je al in huis hebt – en dat maakt het spannend én persoonlijk.

Inhoud

Alledaagse voorwerpen als creatieve hulpmiddelen

Je hoeft geen dure materialen te kopen om interessante effecten te bereiken. Denk aan:

  • Sponsjes voor een korrelig effect

  • Plasticfolie om verf op te tillen en willekeurige patronen te creëren

  • Kammetjes of vorken om lijnen of golfpatronen te trekken in natte verf

  • Zandpapier om lagen weg te schuren of om structuur aan te brengen

  • Kant, touw of netstof als sjabloon voor herhalende patronen

Zelfs de achterkant van een lepel of een oude tandenborstel kan dienstdoen als textuurmaker!

Inhoud

Combineren van technieken voor onverwachte effecten

Door verschillende technieken te combineren, ontstaan er vaak onverwachte resultaten.

Gebruik bijvoorbeeld een spons om een basistextuur aan te brengen, en ga daaroverheen met glacis (dunne transparante verflagen) om kleur en diepte toe te voegen.

Of combineer impasto (dikke, pasteuze verf) met droge penseelstreken voor een spel van dik en dun, grof en fijn.

Een voorbeeld: in een landschapswerk kun je eerst zand mengen met gesso om een ruwe ondergrond te maken, en daarna met droge pastelkleuren accenten toevoegen voor een subtiel kleurenspel.

Inhoud

Speel met kleur en textuur voor meer sfeer

Textuur werkt altijd samen met kleur.

Warme kleuren benadrukken vaak de structuur, terwijl koele kleuren deze kunnen verzachten. Matte kleuren versterken het tactiele gevoel, terwijl glanzende verf texturen juist kan vervlakken.

Experimenteer met contrasten om verschillende sferen te creëren: ruw en donker voor dramatiek, zacht en licht voor dromerige beelden.

Inhoud

Natuurlijke materialen: een bron van inspiratie

De natuur is een geweldige leverancier van materialen en inspiratie. Denk aan bladeren, boomschors, stenen of zelfs koffiedik. Je kunt:

  • bladeren afdrukken met acrylverf

  • zand mengen met je verf of gesso

  • thee gebruiken als transparante wash

  • een ui of aardappel gebruiken om te stempelen

Deze materialen zijn niet alleen origineel, maar ook milieuvriendelijk.

Inhoud

Texturen in verschillende kunststijlen

Textuur is van oudsher een belangrijk expressiemiddel.

In het impressionisme gebruikte men zichtbare penseelstreken om licht en sfeer vast te leggen. Denk aan Claude Monet.

In het expressionisme (zoals bij Vincent van Gogh) werd textuur bijna fysiek voelbaar gemaakt om innerlijke beleving uit te drukken.

In abstracte kunst zoals die van Anselm Kiefer wordt textuur soms het hoofdonderwerp, opgebouwd uit dikke verflagen, zand, lood en stro.

Laat je inspireren door deze stromingen en vertaal hun technieken naar je eigen stijl.

Inhoud

Laat textuur het onderwerp zijn

Textuur hoeft niet altijd ondersteunend te zijn aan een onderwerp.

Je kunt het ook centraal stellen. Laat een abstract werk volledig draaien om structuur en oppervlak.

Richt je bijvoorbeeld op het gevoel dat een bepaald materiaal oproept – grof, glad, stekelig, zacht.

Door deze kwaliteiten uit te vergroten, vertel je een verhaal zonder dat je iets concreets afbeeldt.

Inhoud

Ongewone en experimentele technieken

Durf te experimenteren. Een paar ideeën:

  • Gebruik van zout op natte aquarel om kristalachtige structuren te maken

  • Brandtechnieken met een soldeerbout op hout of papier (pas op, alleen onder veilige omstandigheden!)

  • Afgietingen met gips of latex

  • Oxidatie van metalen verven (zoals koperverf met azijn voor patina-effecten)

Door buiten de lijntjes te denken, ontdek je technieken die echt uniek zijn.

Inhoud

Textuur en licht: een spel van schaduw en diepte

Texturen reageren sterk op licht.

Ruwe oppervlakken vangen schaduw, terwijl gladde juist licht reflecteren. Door hiermee te spelen kun je extra dimensie toevoegen aan je werk.

Probeer bijvoorbeeld één kant van je werk bewust sterker te textureren en daar het licht vandaan te laten komen. Dit zorgt voor dramatische diepte.

Inhoud

Inspirerende kunstenaars die textuur centraal zetten

Anselm Kiefer – Duitse kunstenaar die werkt met lood, zand en stro om geschiedenis en herinnering tastbaar te maken.

Jean Dubuffet – maakte rauwe, bijna kinderlijke werken met zand, asfalt en andere ongebruikelijke materialen.

Alberto Burri – gebruikte brandtechnieken, plastic en jutezakken om textuur als expressiemiddel te gebruiken.

Jasper Johns – integreerde kranten, was en texturen in zijn schilderijen om de grens tussen beeld en materiaal te onderzoeken.

Inhoud

Ga zelf aan de slag

Pak je keukenkastje of gereedschapskist erbij en kijk met nieuwe ogen naar gewone voorwerpen.

Wat kun je ermee doen op papier of doek? Probeer eerst op een testvel, combineer technieken, speel met licht en kleur – en ontdek de kracht van textuur in je eigen werk.

***

Lees ook

Verken in deze blog

  • Alles over Schilderen
    Wil je je passie voor schilderen verdiepen en nieuwe mogelijkheden ontdekken? Of je nu net begint of al ervaring hebt, deze pagina biedt een inspirerende verzameling artikelen met tips, technieken en ideeën om je schilderkunst verder te ontwikkelen.

Trui Gysseling
Volgende

Goud en Metallics in Kunst