Sporen, strepen en expressie

Geschreven door Trui Gysseling

Zo geef je je werk meer karakter met mark making

Een eenvoudige penseelstreek kan al het verschil maken. En dat is precies waar het bij mark making om draait.

Inhoud

Wat is mark making?

Mark making is het maken van zichtbare sporen, streken of tekens op papier, doek of ander oppervlak. Denk aan krassen, stippen, lijnen, vegen, spetters of patronen. Alles telt.

Wat mark making bijzonder maakt, is dat het niet alleen gaat om wat je tekent of schildert, maar vooral om hoe je het doet. De beweging van je hand, het ritme van je penseel, het drukverschil van je potlood: het zijn allemaal manieren om expressie toe te voegen aan je werk.

Voorbeelden uit de kunstgeschiedenis

🖌 Mark making is eigenlijk het handschrift van de kunstenaar – uniek en persoonlijk.

Inhoud

Ongewone materialen voor unieke sporen

Je hebt echt geen dure kunstmaterialen nodig om te beginnen. Juist door te experimenteren met alledaagse dingen ontstaan verrassende resultaten.

Probeer dit eens:

  • Een tandenborstel voor spetters of ruwe streken.

  • Een rietje om verf te blazen.

  • Verfrommeld papier voor textuur.

  • Een vork voor parallele lijnen.

  • Een takje of blad voor natuurlijke patronen.

  • Koffiedik gemengd met lijm voor een korrelige ondergrond.

💡 Tip: maak een verzameling knipsels van interessante patronen die je later kunt gebruiken in collages of mixed media.

Inhoud

Meditatief tekenen met ritme en herhaling

Herhaling van eenvoudige vormen werkt rustgevend én verslavend.

Denk aan:

  • Eindeloze rondjes tekenen.

  • Rijen stippen of kruisjes zetten.

  • Golven, strepen, of spiraalvormen maken.

Zet een zacht muziekje op en geef je over aan het ritme. Gebruik zwart-wit voor contrast of kies één kleur om in een flow te komen.

🎨 Voorbeeld: teken elke dag 5 minuten markeringen in een schetsboekje. Het hoeft niets voor te stellen. Alleen maar doen.

Inhoud

Chaos als startpunt voor abstract werk

Mark making is perfect als je niet weet waar te beginnen. Maak gewoon wat vlekken, strepen of krassen – en kijk wat er ontstaat.

Technieken om uit te proberen:

  • Layering: werk in lagen over elkaar, met transparantie en kleurverschillen.

  • Sgraffito: kras met een potlood of houten stokje in natte verf.

  • Maskeren: plak delen af met tape en verwijder het later voor strakke contrasten.

🌪 Boze bui? Maak ruige, snelle lijnen. Ontspannen? Gebruik vloeiende, zachte vormen. Je stemming mag meespelen.

Inhoud

Textuur toevoegen aan realistische tekeningen

Mark making is niet alleen voor abstract werk. Ook in realistische tekeningen voegt het karakter en spanning toe.

Ideeën:

  • Gebruik grove lijnen of textuur voor ruwe huid, stenen of hout.

  • Maak een achtergrond met vegen of patronen zodat je hoofdonderwerp eruit springt.

  • Voeg in je portretstudies subtiele krassen of stippen toe in de schaduwpartijen.

🎯 Zo breng je leven en energie in iets dat anders misschien wat te netjes wordt.

Inhoud

Praktische oefeningen om meteen te proberen

Hier zijn drie makkelijke opdrachten om meteen aan de slag te gaan:

10-daags mark making experiment voor beginners

Creatieve Expressie Ontgrendelen

🌟 Doel:
Vrij experimenteren met sporen, lijnen, ritmes en texturen om je persoonlijke beeldtaal en expressie te ontdekken.

📅 Dag 1 – Ritmische lijnen

Opdracht: Zet muziek op en laat je penseel of potlood meebewegen op het ritme. Werk snel en zonder oordeel. Materialen: Potlood, houtskool of penseel met inkt.
Focus: Beweging, ritme, herhaling.

📅 Dag 2 – Emotionele sporen

Opdracht: Kies drie emoties (bv. woede, vreugde, angst) en geef elk vorm met enkel mark making. Materialen: Verschillende tools (bijv. droge kwast, spons, vingers).
Focus: Hoe voelen je streken aan? Wat verandert er per emotie?

📅 Dag 3 – Natuurlijke tools

Opdracht: Gebruik geen traditionele penselen. Werk met een stok, gras, doek, karton, je hand. Materialen: Alles wat je buiten of thuis vindt.
Focus: Textuur, onvoorspelbaarheid, vrijheid.

📅 Dag 4 – Beperk jezelf

Opdracht: Gebruik één kleur, één tool en één beweging (bijv. krassen, stempelen, duwen).
Focus: Hoeveel variatie kun je creëren binnen beperkingen?

📅 Dag 5 – Blinde sporen

Opdracht: Maak een tekening zonder naar het papier te kijken. Concentreer je op het gevoel van beweging.
Focus: Intuïtie, loslaten van controle.

📅 Dag 6 – Gelaagdheid

Opdracht: Maak een werk in 3 lagen. Laat elke laag drogen en reageer op wat je ziet.
Materialen: Acrylverf of inkt.
Focus: Opbouw, contrast, reageren op toeval.

📅 Dag 7 – Tekenen met je niet-dominante hand

Opdracht: Gebruik je andere hand (of beide tegelijk). Laat imperfectie toe.
Focus: Loslaten van perfectionisme, ontdekken van nieuwe bewegingen.

📅 Dag 8 – Kracht en zachtheid

Opdracht: Werk eerst met krachtige, ruwe sporen. Maak daarna een tweede laag met zachte, subtiele markeringen (of andersom).
Focus: Contrast, nuance, balans.

📅 Dag 9 – Reageren op een tekst of droom

Opdracht: Lees een korte tekst, gedicht of herinner je een droom. Vertaal dit intuïtief in abstracte sporen.
Focus: Verhaal in mark making, verbeelding.

📅 Dag 10 – Vrij experiment

Opdracht: Combineer technieken van de vorige dagen. Geen regels, alleen maken.
Vraag jezelf af: Welke bewegingen of sporen voelen het meest "van jou"? Wat wil je verder verkennen?

📓 Tip: Houd een visueel dagboek bij

Noteer bij elk experiment:

  • Wat voelde goed?

  • Wat verraste je?

  • Wat wil je bewaren of verder onderzoeken?

Inhoud

10 dagen verdieping voor gevorderden

Naar Eigen Beeldtaal

🌟 Doel:
Je mark making verfijnen, verdiepen en verbinden met betekenis, textuur, beweging en persoonlijke thema’s.

📅 Dag 1 – De kracht van beperking

Opdracht: Kies slechts één vorm (bijv. een cirkel of kruis) en herhaal die in verschillende technieken: krassen, schrapen, vegen, drukken, gieten.
Focus: Hoeveel zeggingskracht zit er in één vorm? Hoe verandert die door je manier van aanbrengen?

📅 Dag 2 – Vormen uit gewoontes

Opdracht: Analyseer je eerdere werken. Welke sporen of vormen keerden vaak terug? Maak hiermee bewust een nieuw werk, maar verdraai ze of zet ze in een nieuw ritme.
Focus: Herkenning doorbreken, jezelf verrassen.

📅 Dag 3 – Reageren op een oppervlak

Opdracht: Werk op een onverwacht oppervlak: karton met reliëf, nat papier, hout, doek met vouwen. Laat de textuur leidend zijn.
Focus: Samenwerking met het materiaal, minder controle.

📅 Dag 4 – Tegenstellingen uitvergroten

Opdracht: Werk in twee helften: één deel met fijne, trage sporen en één met brute, impulsieve bewegingen. Laat ze botsen of overlappen.
Focus: Visuele spanning, ritme, contrast.

📅 Dag 5 – Zintuiglijk schilderen

Opdracht: Werk vanuit een zintuiglijke ervaring (bijvoorbeeld de geur van koffie, het gevoel van wind op je huid, een bepaalde smaak) zonder figuratief te worden.
Focus: Vertaling van het lichamelijke naar sporen op papier.

📅 Dag 6 – Stilte en ruis

Opdracht: Maak eerst een "ruislaag": veel markeringen, zonder rust. Vervolgens voeg je "stilte" toe: ruimte, vlakken, zachte tussenmomenten.
Focus: Compositie, balans, visuele ademruimte.

📅 Dag 7 – Symbolisch markeren

Opdracht: Kies een persoonlijk symbool of herinnering (bijv. een plek, een voorwerp, een woord). Vertaal dit abstract via herhalende markeringen.
Focus: Lading, herhaling, persoonlijke resonantie.

📅 Dag 8 – Tekenen met een stem

Opdracht: Laat je stem markeren. Spreek hardop (woorden, klanken, adem) terwijl je beweegt met penseel of tool. Laat de intensiteit van je stem je gebaren beïnvloeden.
Focus: Lichaam en klank in beeld overzetten.

📅 Dag 9 – Overdracht & beschadiging

Opdracht: Werk met technieken van overbrengen, verwijderen en beschadigen: frottage, afdrukken, krassen, schuren, weghalen.
Focus: Tijd, sporen, gelaagdheid, verlies en opbouw.

📅 Dag 10 – Synthesis: een visuele ‘partituur’

Opdracht: Maak een beeld dat als partituur of gedicht gelezen kan worden: een visuele compositie van markeringen met tempo, pauze, ritme, emotie.
Focus: Combineren van je sterkste ontdekkingen, werken vanuit gevoel én vorm.

🧠 Reflectiemoment

Neem op het eind een moment om je werken te bekijken:

  • Welke markeringen zijn typisch jouw handschrift?

  • Welke technieken dagen je uit?

  • Waar zit de meeste kracht of spanning?

Inhoud

En nu: jouw eigen handschrift ontdekken

Of je nu abstract werkt, realistisch tekent of mixed media uitprobeert – mark making helpt je losser te werken en je eigen stijl te ontwikkelen.

Begin klein, herhaal, experimenteer. Maak fouten. Speel.

Laat vooral ook in de reacties weten welke mark making technieken jij het liefst gebruikt. Veel plezier!

***

Relevant artikel in deze blog

Verken in deze blog

Trui Gysseling
Volgende

De Balans tussen Expertise en Experiment