Realistische Bomen Tekenen

tekening van bomen - grafietpotlood

Inhoud

Waarom bomen tekenen je tekentechniek versterkt

Een boom is veel meer dan een groene vlek op de achtergrond.

Het is een levend wezen, vol structuur, ritme, kracht en subtiliteit. Wie leert om een boom echt te observeren en weer te geven, traint zijn oog én hand in vorm, licht, ritme en detail.

Inhoud

De kracht van observatie

Sta eens stil bij een oude eik in het park of een grillige berk langs de weg.

Kijk écht. Hoe buigen de takken? Waar zit het gewicht? Wat maakt deze boom anders dan andere?

Oefening: Maak drie schetsen van dezelfde boom: één van de hele boom, één van de bast, en één van de kruin.

Tip: Leonardo da Vinci was een meester in observatie. Hij tekende bomen als studies in groei en natuurlijke logica.

Inhoud

‘Droge gracht’ - houtskool op papier - 30 × 40 cm.

Compositie en eenvoud: begin met minder

Voel je je overweldigd door al die takken en blaadjes?

Start met de grote vorm. Is het een brede boom? Slank? Symmetrisch? Zet de basisvorm op papier met lichte lijnen. Durf te schrappen. Minder lijnen brengen vaak meer helderheid.

Praktisch: Teken met een stomp potlood op goedkoop papier. Zo blijf je losjes en durf je te experimenteren.

Inhoud

Licht en schaduw in één oogopslag

Licht maakt het verschil tussen plat en levendig.

Bepaal je lichtbron en geef vorm met schaduw. Denk in vlakken, niet in lijntjes.

Materiaal-tip: Gebruik 4B tot 9B potloden voor diepe schaduwen, en gum licht voor subtiele highlights.

Voorbeeld: Vincent van Gogh gebruikte fel contrast om de structuur van bomen krachtig te laten spreken.

Inhoud

tekening van een boom in potlood

‘Solitaire boom’ potlood op papier

Textuur en volume: bomen tot leven brengen

De bast van een den is ruw en gebarsten, die van een beuk glad en zilvergrijs.

Speel met technieken als kruisarcering, doezelen of zelfs krastechniek om de juiste textuur te vinden.

Mini-onderzoek: Verzamel stukjes schors of bladerfoto’s en bestudeer ze thuis.

Inhoud

‘Een knotwilg in het Admiraalpark’ - grafiet op papier - 20 × 30 cm.

Bomen in de verte: minder is meer

Hoe verder een boom van je af staat, hoe eenvoudiger hij wordt.

De vormen vervagen, details verdwijnen en kleuren worden zachter. In de verte teken je dus niet elk blad of elke tak, je suggereert vooral de massa en sfeer.

Gebruik een lichter potlood of een dunner lijntje, vermijd scherpe contrasten en kies voor koelere tinten (zoals grijsgroen of blauwgrijs). Dat geeft automatisch een gevoel van afstand. Hoe dichterbij, hoe warmer en gedetailleerder; hoe verder weg, hoe lichter en eenvoudiger.

Let op: Laat bomen elkaar overlappen en varieer bewust in formaat en helderheid. Een kleine, bleke boom achter een grotere donkere boom roept meteen diepte op. Met een paar slimme keuzes kun je zo een overtuigend landschap creëren zonder te verdwalen in details.

Inhoud

Verschillende boomsoorten herkennen en tekenen

Elke boomsoort heeft een eigen visuele “signatuur”.

Denk aan de gelobde bladeren van de eik, de slappe, sierlijke twijgen van de wilg, of de opvallende witte bast van de berk. Maar ook vruchten en zaden — zoals eikels, berkenkatjes of de pluizige bol van de paardenkastanje — vertellen veel over een boom en geven je tekeningen extra karakter en herkenbaarheid.

Door deze kenmerken bewust te observeren en te tekenen, leer je bomen niet alleen beter begrijpen, maar ook overtuigender weergeven. De vorm van het blad, de structuur van de stam, de manier waarop takken zich vertakken en zelfs hoe vruchtjes aan de boom hangen: elk detail helpt je om de soort tot leven te brengen op papier.

Oefening:
Kies drie boomsoorten in je buurt.

Teken van elke soort het blad, een stukje stam, de algemene vorm én minstens één vrucht of zaad. Zo train je je oog voor soortenkenmerken en krijg je meer grip op realistische natuurtekeningen.

Inhoud

‘Knotwilgen aan de Damvalei’ - kleine schets met potlood en aquarel

Speel met materiaal en kleur

Heb je een boom al eens getekend met potlood?

Probeer hem dan opnieuw met ander materiaal: aquarelpotloden voor zachte kleurverlopen, pastelkrijt voor losse, korrelige texturen of fineliners voor scherpe details en ritmische lijnen. Elk materiaal laat je anders kijken en dwingt je om nieuwe keuzes te maken in toon, structuur en expressie.

Kleur biedt nóg meer speelruimte. Realistische kleuren helpen je begrijpen hoe licht, schaduw en bladstructuur samenwerken. Maar zodra je de basis beheerst, mag je dat loslaten. Laat een boom oplichten in paars, blauw of goud; speel met contrasten, patronen en ritmes. Soms ontdek je juist in die vrije experimenten waar jouw eigen stijl begint te groeien.

Voorstel:
Kleur eerst een boom realistisch, met natuurlijke groenen en bruinen. Maak daarna een tweede versie waarin je heel bewust kiest voor onverwachte en expressieve kleuren. Vergelijk de twee tekeningen: wat verandert er in sfeer, vorm en energie?

Inhoud

Bomen in de kunst: wat kunstenaars je kunnen leren

Bomen hebben kunstenaars altijd geïnspireerd.

Soms als onderdeel van een landschap, soms als symbool, en soms gewoon als prachtig onderwerp op zich. Ook jij kunt veel leren van hoe zij bomen zagen en tekenden.

In de middeleeuwen en renaissance werden bomen vaak gebruikt in religieuze en symbolische kunst. Denk aan de levensboom of de boom in het paradijs. Kunstenaars zoals Leonardo da Vinci bestudeerden bomen om ze natuurgetrouw te kunnen weergeven.

In de romantiek werden bomen meer gebruikt om gevoelens en sfeer uit te drukken. Caspar David Friedrich schilderde bijvoorbeeld eenzame bomen in mistige landschappen om een gevoel van stilte en bezinning op te roepen.

De impressionisten zoals Claude Monet en Vincent van Gogh keken vooral naar licht en kleur. Ze tekenden bomen op verschillende momenten van de dag en in alle seizoenen om te laten zien hoe het licht alles verandert.

Moderne kunstenaars zoals Egon Schiele gaven bomen zelfs menselijke vormen, met kronkelende takken vol emotie. Voor hen ging het niet meer om de exacte weergave, maar om wat de boom voor hen betekende.

Hedendaagse kunst: abstractie en betekenis

In de hedendaagse kunst worden bomen vaak abstract gebruikt: de focus ligt dan meer op vorm, lijn en kleur dan op een realistische weergave. Veel kunstenaars zetten bomen ook in om maatschappelijke of ecologische thema’s te verkennen.

Een mooi voorbeeld is de Nederlandse kunstenaar Sandra Kruisbrink. Haar subtiele tekeningen – vaak in potlood, inkt en soms aquarel – tonen een diepe verbondenheid met natuur en landschap. Ze bouwt haar werk op in transparante lagen, waardoor haar bomen een bijna verstilde, meditatieve sfeer krijgen, die doet denken aan de romantische landschappen van Caspar David Friedrich.

Wat kun jij hiervan leren?

Kijk niet alleen naar hoe een boom eruitziet, maar ook naar wat je ermee wilt vertellen.

Wil je de kracht van een oude eik laten zien, of de kwetsbaarheid van een jonge berk? Laat jouw gevoel meespelen in je tekening.

Inhoud

‘De plantentuin in Gent’ - potlood, rode inkt en aquarel op papier

Expressie, symboliek en jouw stijl

Bomen staan symbool voor leven, groei, bescherming, wijsheid… Hoe geef jij dat vorm? Laat de boom jouw verhaal vertellen. Misschien is jouw berk wel een beetje dromerig, of je den wat onstuimig.

Vragen om jezelf te stellen:

  • Wat voel ik bij deze boom?

  • Welke kleuren passen daarbij?

  • Wil ik realistisch blijven of juist vrijer tekenen?

Inhoud

Mini-challenge: jouw boom in beeld

Opdracht van de week:

Ga naar buiten en schets drie verschillende bomen. Kies er daarna één uit en werk die thuis verder uit met een materiaal naar keuze.

Beperk je niet tot 'droge' tekentechnieken, haal die bister of inkten boven, start een tekening met wateroplosbaar krijt of aquarelpotloden.

Voel hoe je je tekening telkens moet aanpassen en hoe verschillend je tekeningen worden. Geen beter onderwerp dan een boom om je hele arsenaal aan tekenmateriaal te gebruiken.

Inhoud

tekening in kleurpotlood van boomwortels

‘Boomwortels’ tekening met kleurpotlood

Tot slot: blijf tekenen, blijf ontdekken

Elke boom heeft iets unieks en dat geldt ook voor jouw tekenstijl.

Laat je dus niet ontmoedigen door een lastige tak, een rommelige schets of een te donkere schaduw. Fouten horen bij het proces en brengen je juist dichter bij jouw eigen manier van kijken. Hoe vaker je tekent, hoe beter je leert observeren, begrijpen en vertalen naar papier. En hoe vrijer, speelser en zelfverzekerder je gaat creëren.

Geef jezelf de ruimte om te groeien, net als een boom. Blijf oefenen, blijf experimenteren, en vooral: blijf genieten van het tekenen.

***

Relevant Artikel in deze Blog

Nieuw hier?

Kijk gerust rond op de blog, er is nog veel meer te ontdekken voor iedereen die houdt van tekenen en schilderen!

Wil je meer tips over creatief tekenen? Abonneer je op de nieuwsbrief en ontvang gratis oefeningen en inspiratie in je mailbox.

Vorige
Vorige

Het cultiveren van het 'innerlijke kind'

Volgende
Volgende

Tentoonstellingen van Hedendaagse Kunst Bezoeken